SEÇİM ÜZERİNE BİR İNCELEME

 

 

 

 

24 Haziran seçimi hızla yaklaşmakta. Birçok kişinin dikkatini çekmiştir ki bu seçim daha öncekilerden farklı. Üslup çok farklı. Her taraf gergin. Herkes birbirine tabiri caiz ise kafa göz dalıyor.

Gergin olması son derece normal aslında. Çünkü sadece Cumhurbaşkanını seçmek yeterli değil. Mecliste salt çoğunluğu elde etmekte çok önemli. Eğer seçilen Cumhurbaşkanı meclisi kontrol edemezse vay haline. Onun için Recep Tayyip Erdoğan kendine oy vereceğini söyleyip Ak Partiye oy vermeyenleri münafıklık ile suçluyor.

İşi biraz açalım ki neden böyle bir şey dedim anlaşılsın. Değişen maddelerin bir kısmını ve getirilerini bir hatırlayalım.

2709 SAYILI KANUNUN 87 NCİ MADDESİ AŞAĞIDAKİ ŞEKİLDE DEĞİŞTİRİLMİŞTİR.

MADDE 87- Türkiye Büyük Millet Meclisinin Görev Ve Yetkileri, Kanun Koymak, Değiştirmek Ve Kaldırmak; Bütçe Ve Kesinhesap Kanun Tekliflerini Görüşmek Ve Kabul Etmek; Para Basılmasına Ve Savaş İlânına Karar Vermek; Milletlerarası Andlaşmaların Onaylanmasını Uygun Bulmak, Türkiye Büyük Millet Meclisi Üye Tamsayısının Beşte Üç Çoğunluğunun Kararı İle Genel Ve Özel Af İlânına Karar Vermek Ve Anayasanın Diğer Maddelerinde Öngörülen Yetkileri Kullanmak Ve Görevleri Yerine Getirmektir.

 

2709 SAYILI KANUNUN 119 UNCU MADDESİ BAŞLIĞIYLA BİRLİKTE AŞAĞIDAKİ ŞEKİLDE DEĞİŞTİRİLMİŞ VE KENAR BAŞLIKLARI METİNDEN ÇIKARILMIŞTIR.

III . OLAĞANÜSTÜ HAL YÖNETİMİ

MADDE 119- Cumhurbaşkanı; Savaş, Savaşı Gerektirecek Bir Durumun Başgöstermesi, Seferberlik, Ayaklanma, Vatan Veya Cumhuriyete Karşı Kuvvetli Ve Eylemli Bir Kalkışma, Ülkenin Ve Milletin Bölünmezliğini İçten Veya Dıştan Tehlikeye Düşüren Şiddet Hareketlerinin Yaygınlaşması, Anayasal Düzeni Veya Temel Hak Ve Hürriyetleri Ortadan Kaldırmaya Yönelik Yaygın Şiddet Hareketlerinin Ortaya Çıkması, Şiddet Olayları Nedeniyle Kamu Düzeninin Ciddî Şekilde Bozulması, Tabiî Afet Veya Tehlikeli Salgın Hastalık Ya Da Ağır Ekonomik Bunalımın Ortaya Çıkması Hallerinde Yurdun Tamamında Veya Bir Bölgesinde, Süresi Altı Ayı Geçmemek Üzere Olağanüstü Hal İlan Edebilir.Olağanüstü Hal İlanı Kararı Verildiği Gün Resmî Gazetede Yayımlanır Ve Aynı Gün Türkiye Büyük Millet Meclisinin Onayına Sunulur. Türkiye Büyük Millet Meclisi Tatilde İse Derhal Toplantıya Çağırılır; Meclis Gerekli Gördüğü Takdirde Olağanüstü Halin Süresini Kısaltabilir, Uzatabilir Veya Olağanüstü Hali Kaldırabilir. Cumhurbaşkanının Talebiyle Türkiye Büyük Millet Meclisi Her Defasında Dört Ayı Geçmemek Üzere Süreyi Uzatabilir. Savaş Hallerinde Bu Dört Aylık Süre Aranmaz. Olağanüstü Hallerde Vatandaşlar İçin Getirilecek Para, Mal Ve Çalışma Yükümlülükleri İle 15 İnci Maddedeki İlkeler Doğrultusunda Temel Hak Ve Hürriyetlerin Nasıl Sınırlanacağı Veya Geçici Olarak Durdurulacağı, Hangi Hükümlerin Uygulanacağı Ve İşlemlerin Nasıl Yürütüleceği Kanunla Düzenlenir. Olağanüstü Hallerde Cumhurbaşkanı, Olağanüstü Halin Gerekli Kıldığı Konularda, 104 Üncü Maddenin Onyedinci Fıkrasının İkinci Cümlesinde Belirtilen Sınırlamalara Tabi Olmaksızın Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi Çıkarabilir.Kanun Hükmündeki Bu Kararnameler Resmî Gazetede Yayımlanır, Aynı Gün Meclis Onayına Sunulur. Savaş Ve Mücbir Sebeplerle Türkiye Büyük Millet Meclisinin Toplanamaması Hâli Hariç Olmak Üzere; Olağanüstü Hal Sırasında Çıkarılan Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri Üç Ay İçinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde Görüşülür Ve Karara Bağlanır. Aksi Halde Olağanüstü Hallerde Çıkarılan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi Kendiliğinden Yürürlükten Kalkar.

2709 SAYILI KANUNUN 161 İNCİ MADDESİ BAŞLIĞIYLA BİRLİKTE AŞAĞIDAKİ ŞEKİLDE DEĞİŞTİRİLMİŞTİR.

1. BÜTÇE VE KESİN HESAP

MADDE 161- Kamu İdarelerinin Ve Kamu İktisadî Teşebbüsleri Dışındaki Kamu Tüzel Kişilerinin Harcamaları Yıllık Bütçelerle Yapılır. Malî Yıl Başlangıcı İle Merkezi Yönetim Bütçesinin Hazırlanması, Uygulanması Ve Kontrolü İle Yatırımlar Veya Bir Yıldan Fazla Sürecek İş Ve Hizmetler İçin Özel Süre Ve Usuller Kanunla Düzenlenir. Bütçe Kanununa, Bütçe İle İlgili Hükümler Dışında Hiçbir Hüküm Konulamaz. Cumhurbaşkanı Bütçe Kanun Teklifini, Malî Yılbaşından En Az Yetmişbeş Gün Önce, Türkiye Büyük Millet Meclisine Sunar. Bütçe Teklifi Bütçe Komisyonunda Görüşülür. Komisyonun Ellibeş Gün İçinde Kabul Edeceği Metin Genel Kurulda Görüşülür Ve Malî Yılbaşına Kadar Karara Bağlanır. Bütçe Kanununun Süresinde Yürürlüğe Konulamaması Halinde, Geçici Bütçe Kanunu Çıkarılır. Geçici Bütçe Kanununun Da Çıkarılamaması Durumunda, Yeni Bütçe Kanunu Kabul Edilinceye Kadar Bir Önceki Yılın Bütçesi Yeniden Değerleme Oranına Göre Artırılarak Uygulanır. Türkiye Büyük Millet Meclisi Üyeleri, Genel Kurulda Kamu İdare Bütçeleri Hakkında Düşüncelerini Her Bütçenin Görüşülmesi Sırasında Açıklarlar, Gider Artırıcı Veya Gelirleri Azaltıcı Önerilerde Bulunamazlar. Genel Kurulda Kamu İdare Bütçeleri İle Değişiklik Önergeleri, Üzerinde Ayrıca Görüşme Yapılmaksızın Okunur Ve Oylanır. Merkezî Yönetim Bütçesiyle Verilen Ödenek, Harcanabilecek Tutarın Sınırını Gösterir. Harcanabilecek Tutarın Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle Aşılabileceğine Dair Bütçe Kanununa Hüküm Konulamaz. Carî Yıl Bütçesindeki Ödenek Artışını Öngören Değişiklik Teklifleri İle Carî Ve İzleyen Yılların Bütçelerine Malî Yük Getiren Tekliflerde, Öngörülen Giderleri Karşılayabilecek Malî Kaynak Gösterilmesi Zorunludur. Merkezî Yönetim Kesinhesap Kanunu Teklifi, İlgili Olduğu Malî Yılın Sonundan Başlayarak En Geç Altı Ay Sonra Cumhurbaşkanı Tarafından Türkiye Büyük Millet Meclisine Sunulur. Sayıştay Genel Uygunluk Bildirimini, İlişkin Olduğu Kesinhesapkanun Teklifinin Verilmesinden Başlayarak En Geç Yetmişbeş Gün İçinde Meclise Sunar. Kesinhesap Kanunu Teklifi Ve Genel Uygunluk Bildiriminin Türkiye Büyük Millet Meclisine Verilmiş Olması, İlgili Yıla Ait Sayıştayca Sonuçlandırılamamış Denetim Ve Hesap Yargılamasını Önlemez Ve Bunların Karara Bağlandığı Anlamına Gelmez. Kesinhesap Kanunu Teklifi, Yeni Yıl Bütçe Kanunu Teklifiyle Birlikte Görüşülür Ve Karara Bağlanır.

Ayrıca uzun olduğu için buraya almadım ama Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi çıkarma yetkisi de Cumhurbaşkanına ait. Ancak kuralları var tabi.

Şimdi sözün özü.

Bu kadar feryat bu maddelerden geliyor.

Biz Cumhurbaşkanlığı Hükümet modeline neden döndük? Koalisyonları sonlandırmak, karmaşayı bitirmek ve çift başlılığı ortadan kaldırmak için.

Peki öylemi olacak?

Görünen oki kazın ayağı birazcık farklı. Bazı şeylerin iyice hesaplanması lazım.

Basit bir özetle;

Cumhurbaşkanı bütçe hazırlayacak ancak meclisin onayı gerekiyor. Minumum 301. Kararname çıkartacak ancak meclis 300 vekille kendisi yasa teklif edip bunu engelleyebiliyor. Ayrıca Meclis 400 vekille seçim kararı alabilir. Hatta Meclis Cumhurbaşkanını hain ilan edebiliyor gerekli sayı 400.

Bir varsayımda ben yapayım. Seçimde oluşan bloklar düşünüldüğünde X PARTİSİ-YPARTİSİortaklığı kaç vekil çıkartabilir ve bu vekillerin kaçı X PARTİSİ’in kaçı Y PARTİSİ’nin olur. %50 barajını kabul edersen sanki 300 vekil gibi olur. Bunun bir kısmı X partisi vekili olacağı için Y partisinin adayı Cumhurbaşkanı olması durumunda bütçe onayında bile X partisi vekillerine veya başka vekillere ihtiyaç duyar. İşte sıkıntı burada başlıyor.

Eğer seçilecek Cumhurbaşkanı mecliste 300 vekil ile desteklenmez ise eli kolu bağlı duruma gelir. Hele destekleyen vekil sayısı 200 altında ise vay haline. Çünkü 400 vekil bir araya gelip Cumhurunbaşını devirebiliyor. Hiçbir kanun onaylanmıyor. Kararnamelerin alternatiflerini geliştiriyor.

Olmazmı dersiniz?

Ben size söyleyeyim olur.

Bu durumda ne olacak? Şu anki olanlar. Seçimden önce koalisyonlar kurulacak ve seçimden sonrada devam ettirilmeye çalışılacak. Koalisyona katılmayıp baraj altı kalanlar en çok oy alana yarayacak ki buda güçlü olan partinin istediği bir şey. Onun için herkes bir şekilde bir bloğa dahil olacak.

Bu böyle olduğu müddetçe biz bu saldırgan seçim ortamından kurtulamayacağız.

Yaşayıp göreceğiz.